Ter gelegenheid van de recente GAS-boetes die de activisten van Plasactie de voorbij Gentse Feesten kregen op bevel van de kersverse feestenburgemeester Christophe Peeters (OpenVLD), publiceert pierrequiroule.be opnieuw het volgend interview. 

"Peeters, Termont, Ze snoeren ons de mond. Geen gezeik, Weg met de GAS. Iedereen gelijk voor een gratis plas", [slogan Thomas Weyts].

Jonada Kaloshi | 2 janurai 2012

Interview met Baharak Bashar

Baharak Bashar vluchtte op haar 13e met haar moeder uit Iran, pas op haar 14e kwam ze naar België. Ze studeerde geologie aan de UGent en haalde een master in de wetenschappen van zee en meren en lerarenopleiding in scheikunde. Bahrak heeft zowel voor de VUB als VRT gewerkt. In 2011 bracht ze haar eerste boek uit ‘Djenghis democratie en vrouwen. Een Iraanse van Gent naar Caïro’. Ze schrijft over haar reizen in het oosten, van Ex-Joegoslavië, Albanië, Bosnië, Turkije door Syrië, Libanon en Jordanië tot in Egypte. Tijdens een interview over haar boek bij Radio 1 deed Baharak een aantal opmerkelijke uitspraken. “We hebben iets gemeen in het oosten en westen. Of onze regeringen democratisch verkozen zijn zoals hier of niet democratisch zoals in Syrië, ze verdedigen onze belangen niet.” Ze bekritiseert in haar boek ook Jan Leyers met zijn programma “Terug naar Mekka”. Naast schrijfster is Bahrak ook een gedreven activiste .Tijdens de Gentse feesten kan iedereen haar tegenkomen. Met het slogan "leg mijn blaas het zwijgen niet op“ pleit ze al meer dan zeven jaar voor gelijke plasrechten voor mannen en vrouwen .

Hoe is de plasactie tot stand gekomen ?
Plasactie is ontstaan in 2004. Tijdens de Gentse feesten van dat jaar maakte ik een onrechtvaardige situatie mee door gebrek aan toiletten. Ik werd tegengehouden door de politie ,die mij op straat bespieden net wanneer ik klaar was met wildplassen voor een garagepoort. Ik had geen opzettelijke bedoelingen , ik moest gewoon dringend plassen. Ze hebben me vervolgens gedreigd met een boete van 250 euro voor het schenden van openbare zenden en 50 euro omdat ik mijn identiteitskaart niet bij had. Na een lange discussie heb ik mij moeten verontschuldigen en in ruil daarvoor heb ik geen boete moeten betalen.Ik voelde mij achteraf zo gekraakt en was erg beledigd. Ik besloot gewoon om een actie te beginnen. Ik heb vier maanden gepraat met mensen en gevraagd of ze het ook een probleem vonden dat er meer toiletten beschikbaar zijn voor mannen dan vrouwen en dat ze meestal betalend zijn. Verrassend was wel dat er veel vrouwen waren die het onrechtvaardig vonden. Sommige van hen zeiden, "dat is nu eenmaal normaal dat mannen meer toiletten hebben want ze moeten staand plassen''. Ik vond het een stom argument. Dat is geen reden om het ene betalend te maken en het andere niet. Dat is gewoon pure discriminatie . Je kan ook zeggen, vrouwen worden zwanger en mannen niet dus vrouwen moeten dan zelf instaan voor hun kraam kosten bij het ziekenfonds. Dergelijke manier van denken in een maatschappij zoals hier dat zichzelf democratisch noemt is eigenlijk waanzinnig. Ze zeggen altijd "moslims dit en moslims dat" en voor zulke pietluttigheden maken ze zo een probleem. In plaats daarvan zouden ze beter infrastructuur voor iedereen voorzien.

Er zijn ook sterke tegenargumenten van de stad Gent . Veel toilet dames zullen zonder werk zitten?
Dat is een vals argument die telkens terug op tafel komt. Ik ga een aantal voorbeelden geven. Tijdens het reizen heb ik alle toiletten onderzocht, om te weten op welke manier toiletten aangeboden worden in andere landen. In Kroatië heb ik gezien dat er bijvoorbeeld openbare toiletten zijn die worden betaald door de gemeente. Er is wel iemand voorzien die te toiletten onderhoud maar die persoon wordt niet door de gebruiker betaald. In Parijs heb je gratis toiletten. De mensen die de toiletten onderhouden zijn aanwezig maar worden betaald door de stad Parijs en door de dienst toerisme. Zorg ervoor dat toiletten gratis zijn voor de gebruiker maar dat de mensen die het onderhouden ook op een correcte manier betaald worden. Niet in het zwart of wat dan ook. Als het in Kroatië en Parijs kan waarom zou het hier niet kunnen, in het midden van Europa?

Het realiseren van zulke acties kost stad Gent veel geld. Gaan de inwoners niet voor meer belastingen moeten opdraaien?
We betalen genoeg belastingen. Het gaat erom hoe je met centen omgaat en anders investeert om alles gratis te maken .De stad subsidieert alle pleinen op de Gentse feesten . Die pleinen verkopen drank en laten mensen met hun eet krampjes daar staan. Als de stad zegt, ''we ga een percentage van je subsidies reserveren voor publiek sanitair", dan kan de stad zo zijn subsidies terugtrekken. De eet kramen en drank tenten hebben hun eigen toilet niet. Het is dus ook logisch dat ze mee gaan investeren in gratis toiletten. Het is een politiek spelletje waarmee geld en stemmen mee gemoeid zijn. Ze hebben sinds Gentse feesten 2007 op vier locaties binnen de Gentse Feesten gratis toiletten aangeboden. Dit jaar kwamen op twee andere locaties extra gratis toiletten. Maar er is geen totaal project om alle toiletten op de Gentse Feesten gratis aan te bieden. Indien alle drank tenten en eet kramen een deel van hun winst investeren in gratis toiletten voor hun eigen klanten, is een groot deel van het probleem opgelost. Maar de stad dwingt dat niet af “vermoedelijk uit electorale belangen”!

Stad Gent heeft de prijs van de openbare toiletten verhoogd met 10 cent. Van 40 cent naar 50 cent. Voelt u zich niet bedrogen door de stad? U voert ondertussen al meer dan 7- 8 jaar actie?
Toen ik het nieuws vernam kon ik niet geloven wat ik hoorde. Een dag voor de stemming kreeg ik een telefoontje van iemand binnen de stad. De persoon in kwestie liet me weten dat er de daarop volgende dag gestemd ging worden. Heel de avond was ik er niet goed van. De volgende dag ben ik direct na mijn werk naar het gemeentehuis vertrokken. Daar heb ik uren gewacht tot er gestemd ging worden. Ik wou de schepen en iedereen die deelnam aan de stemming confronteren met mijn aanwezigheid. Ik wou in levende lijven meemaken wat er ging gebeuren nadat ik 6 jaar onderhandelingen. Weet je wat, ze hebben op een arrogante wijze unaniem ja gestemd voor de prijsverhoging. Toen ik buitenkwam voelde ik mij bedrogen. Na alle vergaderingen die stad Gent met mij heeft gehouden. Ze hebben mij aan het lijntje gehouden door mij wijs te maken dat er verandering in ging komen, terwijl ze onder mijn aanwezigheid voor het tegengestelde hebben gestemd.Dit ging een beetje te ver.

Wat heb u achteraf gedaan?
Ik heb meteen naar mijn advocaat gebeld die mij aanraadde om een brief te schrijven naar de gouverneur tegen de prijsverhoging, en een proces aan te gaan in het kort geding wegens het feit dat de vrouwen gediscrimineerd zouden worden bij het aanbod van publieke toilet voorzieningen. Achteraf werd ik gebeld door 'woestijnvis' die het programma 'de rechtbank' maakten. Ze hebben gefilmd tijdens de zitting. De stad was verveeld dat er een rechtszaak zou komen en de avond voor de rechtszaak wou de advocaat van de stad een deal sluiten. Hij vroeg mijn advocaat mij of ik bereid zou zijn om de zaak uit te stellen tot na de Gentse feesten. In ruil daarvoor gingen ze alle toiletten tijdens de Gentse feesten gratis beschikbaar stellen. Als ik daarmee akkoord stemde had ik mijn slag thuis gehaald. De rechter besloot toch om de zaak niet uit te stellen tot na de feesten. Iedereen dacht dat ik de zaak ging winnen. In de rechtszaal zat het vol met journalisten. Ik heb uiteindelijk de zaak verloren. De uitspraak van de rechter was zo stom dat alle journalisten versteld stonden. Veel mensen en sympathisanten konden hun oren niet geloven en hebben alle gerechtskosten betaald.

De dag erop waren het Gentse feesten . Geen gratis toiletten en nog met 10 cent verhoogd? Bent u uw strijdlust nog altijd niet verloren voor de actie?
Nee, integendeel, de Plasactie zal blijven bestaan tot er rechtvaardigheid is. Tijdens de Gentse feesten ben ik te vinden met mijn toiletpot. We werken momenteel met 4 vrijwilligers maar we kunnen uitgroeien tot 15. Soms komt zelfs mijn moeder helpen. Momenteel hebben we 1 toiletpot , die ik zelf proper maak. We werken enkel tijdens de Gentse feesten, misschien doen we in de toekomst ook festivals.

Krijg je niet vaak te horen dat er belangrijkere dingen zijn waar je actie voor kunt voeren dan de Plasactie?
Kijk, ik vind het heel erg wat er nu in Syrië gebeurd. Heel erg dat vrouwen verkracht worden omdat ze geen boerka dragen en zelfs als ze er één dragen. Maar dat is geen reden om hier de zaken anders aan te pakken. Ik bedoel , als ik hier met een volle blaas rondloop moet ik toch ooit plassen. Ik moet toch niet wachten tot wanneer vrouwen stemrecht krijgen in Afghanistan. Dit is absurd dat we anno 21ste eeuw over zulke dingen moeten discuteren en niet over andere dingen, belangrijkere dingen.

Is het niet ergens een wraakgevoel die je gekoesterd hebt tegenover de politieagenten? 
Nee, ik heb geen persoonlijke problemen. Voor mij gaat het om principe. Ofwel hebben we gelijke sanitaire rechten ofwel niet. Als een vrouwen blaas gelijk is aan een volle mannen blaas , dan genieten we van dezelfde rechten toch? Als de gelijkheid tussen man en vrouw zelfs op zo’n primair niveau niet wordt uitgevoerd , dan zou ik zeggen afschaffen wat op papier staat want ik wil mijzelf niet voor de gek houden. Deze actie gaat veel verder dan gewoon een Plasactie. Er is een Engelse blog die de Plasactie beschrijft als een metapolitieke actie. De schrijver heeft het inderdaad goed gezien. Wij zijn plasactivisten maar ons agenda gaat veel verder dan meer of minder toiletten. Het gaat over gelijkwaardigheid, over sociale rechten voor de mensen, een efficiënte manier om belastinggelden te investeren. Het gaat over politieke verantwoordelijkheid en het tegengaan van corruptie.

Als ik het goed begrijp bent u ook een beetje 'feministisch' als ik het woord mag gebruiken?
Ik ben een feministe, 10 jaar geleden was ik het misschien niet. Er is niks mis met feminisme. Mensen hebben vaak geprobeerd om feminisme in discretie te brengen. Je hebt natuurlijk van die extreme feministen die mensenhaters zijn maar daar behoor ik niet bij. Ik ga je een voorbeeld geven hoe feministisch ik ben. Voor mij betekent feminisme: op de eerste plaats humanistisch zijn. Maar de vrouwenkwestie verdient meer aandacht aangezien we anno 21ste eeuw niet genieten van gelijke rechten, economische rechten, politieke en sociale rechten. Daarom ben ik op de 2de plaats feministe. Mijn Plasactie is daar een mooi voorbeeld van. 70 procent van de vrijwilligers zijn mannen. De meeste van mijn creatieve activiteiten gebeuren met mannen. Mannen vind ik juist zeer belangrijk. Hoe kan je emanciperen zonder mannen. Want emancipatie is een tweerichtingsverkeer. Als je mannen uitsluit met wie ga je die machtsstrijd voeren. De mannen moeten ook mee emanciperen. In mijn visie is feminisme een verhaal van man en vrouw en niet enkel van de vrouw.

Hoe lang denken jullie nog door te gaan met de actie?
Plasactie blijft doorgaan tot het helemaal gerealiseerd is. Ons pleidooi is internationaal maar we voeren momenteel enkel actie in Gent. Nu is het nog maar een verkiezingsbelofte.

Je bent niet alleen een strijdvaardige activiste maar ook schrijfster. In 2011 bracht je uw eerste boek “ Djenghis , Democratie & vrouwen” uit. Kan je daar wat meer over vertellen? 
In mijn boek beschrijf ik mijn reis door 10 oosterse streken. Ik word geconfronteerd met de verschillende godsdiensten , culturen en politieke situatie. In mijn boek vind je ook een kaart. Op die kaart staan alle landen getekend. Eén land ontbreekt en dat is Israël. Op een bepaalde moment tijdens mijn lezing, zei ik dat Ahamdinejad, de Iraanse president, vindt dat Israël van de kaart moet. Hij heeft het gezegd, ik heb het al gedaan. Kijk een naar mijn kaart. Het is niet dat ik tegen de staat Israël ben dat ik tegen de mensen die daar wonen ben (Israëli) . Ik ben tegen zionisme. Je moet evolueren naar een modelstaat waar Palestijnen en de nieuwe Palestijnen (de Israëli) democratisch deel kunnen nemen aan verkiezingen.

Vind uw uzelf realistisch?
Ik probeer realistisch te zijn maar realisme is vaak bitter en oneerlijk. Daarom kunnen dromen vind ik heel belangrijk, want zonder dromen zou je volledig opgepeuzeld worden door de harde realiteit. Dromen maken je zacht en tegelijk weerbaar . Wie niet droomt is dood.

Wat mogen we van Baharak Bashar verwachten in de toekomst?
Binnenkort ga ik een reis maken door Iran. In al die jaren dat ik hier woon heb ik vaak gedacht aan mijn moederland maar kon door omstandigheden geen bezoek brengen. Als mijn reis in Iran goed verloopt ben ik van plan een nieuwe boek uit te brengen. Maar we zien tot dan. 

Jonada Kaloshi

*****