Madammen Godverdomme: 50 cent voor pissen in Gent

In de Gentse gemeenteraad stemden de meerderheidspartijen SP.a, Open VLD en Vlaams Belang vorige maandag voor een verhoging van de toilettarieven op de komende Gentse Feesten van 40 naar 50 cent. CD&V en NV-A onthielden zich en Groen!,  stemde opnieuw tegen deze groteske discriminatie van vooral vrouwelijke feestgangers. Elk jaar voorziet men op de Feesten dubbel zoveel gratis mannenurinoirs als gratis toiletten voor vrouwen, kinderen en mannen met een grote boodschap. Wildplassen wordt echter voor iedereen gelijk beboet. Daarom worden alle vrouwen die tijdens de Gentse feesten voor wildplassen worden geverbaliseerd, opgeroepen juridische stappen te nemen om deze boetes aan te vechten. Vrouwen worden dubbel gediscrimineerd, aangezien men iets beboet waarvoor men geen oplossing biedt. Plasactie Gent verzameld deze klachten en is zelf van plan om de juridische weg te bewandelen want de blaas is vol.

Baharak Bashar | Gent 24-05-2011

‘Wat kan nu de justificatie wezen voor deze manifeste ongelijke behandeling van mannen en vrouwen? Een eerste reden zou kunnen zijn dat vrouwen nu eenmaal meer infrastructuur behoeven dan mannen om hun plas te lozen. Tja, so what: dat los je gewoon op door een heel klein beetje aan herverdeling te doen, zodat mannen ook bijdragen tot die duurdere infrastructuur…’,  schreef de pas overleden professor en ethicus Koen Raes zich zo’n 10 jaar geleden in zijn artikel ‘Wateren zonder Grenzen’. En hij voegde eraan toe‘Gelijke plasrechten? Is dat nu geen spijkers in laag water zoeken? Hoe kan men zich nu om zulke wisjiewasjies druk maken? Er zijn heus wel fundamentelere zaken! Ik hoor het menigeen al opmerken. En nochtans: het gaat hier wel degelijk om een zeer primaire behoefte, ja, een nood, die niet minder belangrijk is dan het recht op voedsel en drank. Men kan mensen heel erg diep kwetsen en vernederen door met die behoefte geen rekening te houden en wie ooit eens heel erg lang, door omstandigheden, zijn plas of kak heeft moeten ‘ophouden’ zal erkennen dat het hier allerminst om een frivoliteit gaat en het zelfs onze gezondheid raakt…Nee, het gaat wel degelijk om een nood die in aanmerking komt om als recht erkend te worden, als grondrecht. En voor grondrechten, daarvoor geldt het gelijkheidsbeginsel, zoveel is zeker’. Jawel, al 10 jaar geleden verzocht de ethicus het Gentse stadsbestuur uit om deze ongelijkheid ernstig te nemen en schreef: ‘Bij deze worden daarom ook alle stedelijke overheden – met inbegrip van de Gentse Feesten burgemeester - vriendelijk doch dringend verzocht om voor mannen én vrouwen een gelijk plasrecht te realiseren. Het is vaak door kleine dingen dat aangetoond wordt dat het U ernst is met Uw ‘gelijke kansen beleid’. Zolang men, zoals ik als Gents gemeenteraadslid moest ervaren toen Agalev-raadslid Filip Watteeuw het onderwerp enkele maanden terug aansneed, over dit onderwerp niet sereen kan debatteren zonder de risee te worden van wie de (mannelijke) lachers op zijn hand weet te krijgen, is er niet alleen iets mis met het sérieux dat een gelijke kansen beleid verdient, maar ook met de manier waarop men tegenover onze lichaamsbehoeften aankijkt. Er is geen enkele goede reden te vinden waarom voedings- en drankbehoeften wél, maar lozingsbehoeften niet in ons mens- en maatschappijbeeld zouden worden opgenomen. Alleen de last van een eeuwenoude schaamtecultuur verhindert ons hierover in alle ernst te praten. Laten we die vervreemding eindelijk eens van ons afwerpen. Het zal ons –  vrouwen én mannen – deugd doen’. Helaas is deze oproep in dovemansoren beland. Nog geen twee jaar na de publicatie van het artikel van professor ethicus Koen Raes, heb ik een actiegroep opgericht om dit onrecht blijven aanklagen totdat er een oplossing komt. Anno 2011, na zes jaar actievoeren stelt de Gentse actiegroep vast dat stad deze structurele ongelijkheid gewoon niet wil opheffen. Elke jaar opnieuw steken de Gentse politici hun kop in het zand en ze negeren het probleem. Deze vaststelling leidt tot twee pistes: incompetentie of gebrek aan politieke wil om problemen effectief aan te pakken. Als onze politici niet in staat zijn om zo’n simpel plasprobleem definitief te verhelpen, dan staan ons nog moeilijke tijden te wachten.

Alles voor niets?

Al jaren voert de Gentse actiegroep ‘Leg mijn blaas het zwijgen niet op’ acties in Gent en lobbyt met de Gentse politici, stadsdiensten, pleinorganisators en andere actoren om tot een gelijk aanbod aan plaspunten voor vrouwen en mannen te komen. Op vraag van de Plasactie zijn er de voorbije jaren verschillende berekeningen gemaakt; er zijn talrijke vergaderingen belegd over dit onderwerp en de schepen Decaluwé kreeg verschillende alternatieven (zoals werken met een plasband, één beker in ruil van een gratis toiletbeurt, etc) aangeboden om het plasprobleem voor vrouwen op de Gentse feesten voorgoed op te heffen. Vorige maandag bleken al die inspanningen voor niets te zijn geweest. Ik was zelf aanwezig op de gemeenteraad omdat ik met mijn met mijn eigen oren wilde horen welke goede argumenten de schepen zou aanhalen om ondanks alle niet discriminerende voorstellen, toch nog voor een verhoging van toilettarieven te kiezen. Wat het me nog me nog meer heeft verrast is dat alle schepenen waarmee Plasactie de voorbije jaren dicht mee heeft samengewerkt, te beginnen bij ex-schepen en burgemeester Termont, De Regge en haar voorhanger schepen Versnick, Declercq, Decaluwé, Segers, Peeters, allemaal voor een prijsstijging hebben gestemd. Als was het maar een symbolische daad, was het mooi geweest om zich te onthouden want er tegen stemmen gingen ze in ieder geval toch niet doen. Ik heb met eigen ogen gezien hoe hij beweerde dat hij een democraat is en er fijntjes aan toevoegde dat het licht overdreven is om van een discriminatie te spreken. Want de ene discriminatie is de andere niet. Hoezo? Is het geen discriminatie dat voor de helft van de feestgangers die bij mijn weten geen grotere blaas heeft dan de andere minder toiletten beschikbaar zijn, die ze op de kop toe nog moeten betalen? ‘Nee, het is discriminatie zonder meer en zij kan symbool staan voor de vele andere kleine achteruitstellingen waar vrouwen nog dagelijks mee worden geconfronteerd’ om maar de bewoordingen van de ethicus Koen Raes te gebruiken. Bovendien men hoeft geen ethicus zijn om zoiets als discriminatie te zien, want men behandelt mensen in gelijke situatie, zijnde in plasnood, op een ongelijke wijze. Of het gelijk behandelen van mensen in een ongelijke situatie, zonder dat dit verantwoord is.

Te weinig

Het aantal bezoeker op de Gentse Feesten schat men tussen 1.000.000 en 1.500.000. Voor dit extra aantal bezoekers worden er, naast bestaande permanente toiletten, in totaal 25 toiletwagens voorzien en 50 plaszuilen. Afhankelijk van type toiletwagen, variëren het aantal toiletten tussen 5 en 6 eenheden wat neerkomt op een van maximum 156 toiletten die door vrouwen, kinderen en mannen worden gebruikt. Naast deze betalende toiletten krijgen de mannen en plastuiters 200 gratis plaseenheden, want elke plaszuil is voorzien van 4 urinoirs. Men moet geen rekenwonder zijn om in te zien dat dit aanbod onvoldoende is voor de massa mensen die men op de feesten verwacht. Bovendien sluiten sommige horecazaken hun toiletten op de Gentse feesten waardoor het aanbod aan bestaande toiletten afneemt. Bijna alle zaken die op Vlasmarkt een terras zetten, bijvoorbeeld, sluiten hun eigen toiletten en sturen hun vrouwelijke klanten naar de ene toiletwagen op het Vlasmarkt om te plassen voor 50 cent. Tenslotte is één toiletwagen voor de Vlasmarkt onvoldoende. Dit vraagt om problemen. 

Te duur

Niet alleen wordt dit fundamenteel tekort aan toiletten genegeerd men negeert ook de evolutie van de toilettarieven in de voorbije decennia. Hoewel de prijs van een gemiddelde drankconsumptie in 10 jaar met 25% is gestegen is de prijs van een toiletbeurt op de Gentse feesten met 40% gestegen. Geeft toch toe wanneer de prijs van 4 toiletbeurten gelijk is aan 1 pint en er boven op men minstens 20 minuten in een rij moet schuiven, dat dit wildplassen in de hand werkt. Of verwacht men dat vrouwen thuisblijven en minder drinken dan mannen? Neen dat verwacht men niet want sinds 2007 wordt wildplassen via GAS, Gemeentelijk Administratieve Sancties, beboet voor 60 euro. Ironisch genoeg wordt bij het beboeten van wildplassen geen onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, ook al vertrekt met van een ongelijk situatie, nl. een tekort aan evenveel gratis toiletten voor vrouwen. Op die manier worden ze met hun billen bloot twee maal gediscrimineerd. 

Toiletten in eigen beheer

Gisterenavond op de Gemeenteraad verkondigde de schepen Decaluwé met een glad gestreken gezicht: ‘Wij zijn verrast dat de concessionaris de toiletten niet meer tegen 40 cent wil uitbaten’. Toch waren er al sinds de vorige Gentse feesten in 2009 doken problemen om een concessionaris te vinden die tegen 40 cent per toilet beurt, de toiletten wilde uitbaten. Om te vermijden dat de stad zou gegijzeld en gechanteerd worden door de concessionaris voor een eventuele prijsopdrijving heeft de Gentse actiegroep voorgesteld dat de stad zelf de toiletten uitbaat. Ook andere stemmen van uit de staddiensten vonden die pieste opportuun. Er zijn voor de zoveelste keer berekeningen gemaakt over hoeveel dit de stad zou kosten. En omdat dat stad vond dat men geen winst mocht maken via toiletinkomsten, beloofde men aan de actiegroep om de effectieve kostprijs van een toiletbeurt te berekenen door meters te plaatsen op de toiletwagens om het water- en elektriciteitsverbruik te meten. Het bleef echter bij een belofte. Maar de betrokken stadsdiensten kwamen tot de conclusie dat, indien stad alle toiletwagens, op 26 locaties, in eigen beheer zou uitbaten, dat dit haar minimum 90.000 en maximum 110.000 euro zou kosten. 

Toilettenuitgaven koppelen aan drankinkomsten

Ondanks wat de schepen Decaluwé beweert, was die uitgaven redelijk als je ermee rekening houdt dat de huidige vier locaties die door de stad op de Gentse feesten gratis aangeboden worden 25.000 euro kosten. Maar waarom zou de stad alleen moeten opdraaien voor de kosten van de toiletten? Daarom stelde de actiegroep voor om deze inkomsten te creëren via de drankinkomsten. Is het trouwens niet logisch dat de zaken en pleinen die hun drankomzet via een terras en/of een dranktent vergroten ook mee betalen voor extra en gratis sanitair? De sanitaire kost zou moeten inbegrepen zijn in de prijs van de consumptiewaren. Trefpunt Gent kon de actiegroep hierin volgen en was vorig jaar bereid om de toiletwagens op zijn plein gratis aan te bieden en de uitbating ervan via zijn drankinkomen te bekostigen. Maar het kabinet van de schepen Declauwé heeft dat niet toegestaan. Reden? De vier toiletwagens op Trefpunts regio – dat zijn twee wagens op Sint-Jacobs, één in Baudelo en één in Bibliotheekstraat - zijn rendabele toiletten en als deze uit de concessie zouden gehaald worden zou dat een slechte zaak zijn voor de concessiehouder. En aangezien de stad kost wat kost met een concessionaris wil werken, moet ze vooral aan hun belangen denken.

*****

Volledig artikel van de pas overleden ethicus, professor Koen Raes: ‘Wateren zonder grenzen’ - gepubliceerd in DM in 2002